महाराष्ट्राच्या अतीव प्राचीन इतिहासातील एक आणि महत्त्वाचे अंग मराठी मिथोलॉजी आहे. ह्या मिथोलॉजीमध्ये आपल्या देवता आणि वीरांची कथा आहेत, ज्यांनी महाराष्ट्रीयन लोकांना अनेक प्रकारे आवडलेले आहे. ह्या कथांमागे अनेक मान्यतांचे आणि भावनेचे आधार आहे, जे मराठी माणसांना त्यांच्या वंशावलीतील देवतांच्या विशेषतेची ओळख देतात.
मराठी मिथोलॉजीतील प्रमुख देवता आणि देवींची एक विशेष गणपंथ आहे. गणेश जी, विठोबा, श्रीकृष्णा, शिवाजी महाराज, तुळजाभवानी, वाईशाली, एक्कांवरी आणि तुळजादेवी ह्या देवतांच्या कथांनी मराठी माणसांना आपल्या इतिहासाच्या आणि संस्कृतीच्या अंगांची ओळख दिली आहे.
गणेश जीच्या कथेतील एक विशेषता आहे. त्यांनी आपल्या वडिलांच्या शिरावरी तळमजल्याचं विचार केलं आणि त्यांनी त्यांची खडक तोडली. त्यानंतर त्यांनी त्यांच्या शिरावरीला जो तळमजलं आहे, तो त्यांच्या आईच्या शिरावरी धरलं आणि त्यांच्या वडिलांना त्यांची तोडली दिली. ह्या कथेमुळे गणेश जीला मराठी माणसांनी विघ्नहर्ता म्हणून ओळखलं आहे.
विठोबा विठ्ठल, पांडुरंग ह्या नावांनी म्हणणारे विठोबा, विठ्ठल ह्या देवतेची कथा महाराष्ट्रीयन लोकांच्या मनात आणि भक्तीत विशेष जगावते. पांडुरंग ह्या देवतेच्या मंदिरात विठ्ठलाच्या प्रतिमेची पूजा केली जाते. विठ्ठलाच्या विशेष पूजेच्या दरम्यान तुळजाभवानीची पूजा आणि आरती केली जाते.
श्रीकृष्णा ह्या देवतेच्या कथेमुळे मराठी माणसांनी श्रीकृष्णा आणि राधेची प्रेमकथा जगावली आहे. श्रीकृष्णा आणि राधेच्या प्रेमकथेमुळे गोपिकांच्या प्रेमावर आणि त्यांच्या संगीतावर अनेक काव्य आणि संगीत रचले गेले आहे.
महाराष्ट्रातील दिव्य देवतांमध्ये शिवाजी महाराज ह्या महत्त्वाच्या आणि प्रभुत्वाच्या देवतेंचं स्थान आहे. त्यांच्या कथेमुळे मराठी माणसांनी शिवाजी महाराजांचं आदर केलं आहे आणि त्यांचं प्रभुत्व आणि वीरत्व अनेक लोकांना प्रेरणा दिली आहे.
तुळजाभवानी ह्या देवतेच्या कथेमुळे मराठी माणसांनी तुळजापूरचं आदर केलं आहे. ह्या देवतेच्या मंदिरात विठ्ठलाच्या प्रतिमेची पूजा केली जाते. विठ्ठलाच्या विशेष पूजेच्या दरम्यान तुळजाभवानीची पूजा आणि आरती केली जाते.
मराठी मिथोलॉजीच्या आणि देवतांच्या कथांच्या अत्यंत महत्त्वाच्या अंगामध्ये एक आहे वाईशाली. वाईशाली ह्या देवतेच्या कथेमुळे मराठी माणसांनी त्यांच्या प्रेमावर आणि त्यांच्या तपस्यावर आदर केलं आहे.
एक्कांवरी ह्या देवतेच्या कथेमुळे मराठी माणसांनी त्यांच्या तपस्यावर आणि त्यांच्या प्रेमावर आदर केलं आहे. एक्कांवरी ह्या देवतेच्या पूजेच्या दरम्यान तुळजाभवानीची पूजा आणि आरती केली जाते.
तुळजादेवी ह्या देवतेच्या कथेमुळे मराठी माणसांनी तुळजापूरचं आदर केलं आहे. ह्या देवतेच्या मंदिरात विठ्ठलाच्या प्रतिमेची पूजा केली जाते. विठ्ठलाच्या विशेष पूजेच्या दरम्यान तुळजाभवानीची पूजा आणि आरती केली जाते.
महाराष्ट्रातील मिथोलॉजीच्या देवतांच्या कथांचं आणि वीरांच्या कथांचं अत्यंत महत्त्व आहे. या कथांमध्ये आपल्या वंशावलीतील वीरांची कथा आणि त्यांच्या वीरत्वाची ओळख आहे. या कथांमध्ये आपल्या वंशावलीतील वीरांची कथा आणि त्यांच्या वीरत्वाची ओळख आहे.
मराठी मिथोलॉजी ह्या महाराष्ट्रीयन लोकांच्या मनातील आणि भक्तीतील अत्यंत महत्त्वाच्या अंगांमध्ये आहे. ह्या मिथोलॉजीमध्ये दर्शविलेल्या देवतांच्या कथांनी आपल्या लोकांना आदर आणि श्रद्धा दिली आहे. या मिथोलॉजीच्या देवतांच्या कथांची ओळख आणि त्यांच्या वीरत्वाची ओळख आहे.